تابلو برق صنعتی و کاربرد آن چیست؟ یک محفظه اغلب فلزی است که تجهیزات و قطعات توزیع برق در آن قرار می‌گیرد. یکی از کاربردهای تابلو برق صنعتی، محافظت از اینورتر است. این تابلو می‌تواند از اینورتر در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه، ولتاژ بیش از حد و سایر شرایط خطا محافظت کند.
کاربرد تابلو برق صنعتی تنها به محافظت از اینورتر محدود نمی‌شود و از قطعات مربوط به کنترل و توزیع برق مانند کنتاکتور، فیوز، رله، بی متال، ترانسفورماتور و کنترلر نیز در برابر آسیب‌های ممکن محافظت می‌کند. در ادامه این مقاله هیوا نیرو به معرفی این محفظه و انواع آن خواهیم پرداخت. همچنین، کاربردهای انواع تابلو برق‌های صنعتی را بیان می‌کنیم. ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید.
انواع تابلو برق صنعتی و کاربرد آن
تجهیزات برق و الکتریکی در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه، ولتاژ بیش از حد، گردوغبار و رطوبت حساس هستند. در صورتی که در معرض آسیب‌های گفته شده قرار گیرند ممکن است شرایط کل سیستم را مختل کرده و خطرات جانی و مالی به همراه داشته باشند. در این جا است که تابلو برق صنعتی و کاربرد آن از اهمیت بالای برخوردار می‌شود.
تابلو برق صنعتی و کاربرد آن نه تنها از تجهیزات برقی، بلکه از جان انسان‌ها نیز محافظت می‌کند. تابلو برق‌های صنعتی با عایق کردن تجهیزات الکتریکی از افراد، از برق‌گرفتگی آنها محافظت می‌کند.
یک محفظه برق صنعتی باید طبق استانداردهای مربوطه ساخته شده باشد تا بتواند محافظت کامل را ارائه دهد. بدنه آن باید مقاوم بوده و از ورود گردوغبار و آلودگی به داخل فضای محفظه جلوگیری کند.
انواع تابلو برق با توجه به محل نصب
محفظه‌های برق صنعتی ممکن است در فضای داخلی یا خارجی نصب شوند. با توجه به محل قرارگیری خود ممکن است دارای عایق و بدنه‌ای متفاوت باشند.
تابلو برق‌های داخلی
این نوع تابلو برق صنعتی و کاربرد آن بیشتر در ساختمان‌ها، کارخانه‌ها و منازل مسکونی است. از آنجایی که در محیط‌های بسته قرار می‌گیرند، این تابلو ها معمولاً دارای بدنه فلزی با پوشش ضد گردوغبار ساخته می‌شوند.
محفظه برق داخلی (Indoor) به دلیل عایق‌بندی مناسب و دور بودن از عوامل محیطی مانند بارش باران و تابش نور خورشید، ایمنی بالایی دارد. از آنها برای مصارفی مانند کنترل روشنایی، توزیع برق و راه‌اندازی موتورها استفاده می‌کنند. در رابطه با راه‌اندازی الکتروموتور با درایو و نحوه اتصال درایو به تابلو برق در مقاله دیگری صحبت کرده‌ایم.
تابلو برق‌های فضای باز
در محیط‌های باز مانند محوطه کارخانه‌ها، میدان‌ها، معابر عمومی و موارد مشابه از این نوع تابلو برق صنعتی و کاربرد آن استفاده می‌شود.
از آنجایی که این نوع محفظه برق صنعتی در معرض عوامل محیطی مانند بارش باران، تابش نور خورشید، گردوغبار و… قرار می‌گیرد، بدنه آن فلزی ضد آب و ضدزنگ با درجه محافظت IP با است. همچنین، درون آن از سیستم‌های خنک‌کننده مانند فن و دریچه تهویه استفاده می‌شود تا از گرم شدن بیش از حد تجهیزات داخلی جلوگیری شود.
تابلو برق صنعتی و کاربرد آن (در این نوع) اغلب برای کنترل روشنایی معابر، توزیع برق در شبکه‌های هوایی، کنترل موتورهای پمپ آب و… است.
تابلو برق صنعتی و کاربرد آن را می تواند بر حسب ولتاژ، جنس بدنه و محل قرار گیری دسته بندی کرد
تابلو برق از نظر تنوع ساختار
تابلو برق صنعتی و کاربرد آن را می‌توان از نظر ساختاری نیز دسته‌بندی کرد. با توجه به تنوع کاربردها و نیازها مختلف، محفظه‌های تجهیزات برقی در ساختارهای مختلفی طراحی و تولید می‌شوند. در اینجا به طور خلاصه به برخی از رایج‌ترین آنها اشاره‌ای خواهیم داشت.
1- تابلو برق Metal Enclosed
محفظه این نوع تابلو برق از ورق‌های فلزی با ضخامت‌های مختلف ساخته می‌شوند. دارای در بوده و محصور هستند. به دلیل ساختار محکم و عایق‌بندی خود هم برای فضاهای داخلی و هم فضاهای خارجی مناسب خواهند بود. کاربرد آنها اغلب در کارخانه و ساختمان‌های بلندمرتبه است.
2- تابلو برق Metal Clad
این نوع تابلو برق‌های صنعتی از ورق‌های فلزی ضخیم‌تر و با کیفیت بالاتر ساخته می‌شوند. به دلیل داشتن استحکام بالای خود برای محیط‌های صنعتی با شرایط سخت مانند کارخانه‌های فولاد و پالایشگاه‌ها مناسب هستند.
3- تابلو برق Compartment Type
ساختار نوع Compartment به‌گونه‌ای است که دارای محفظه‌های جداگانه هستند و قطعات در بخش‌های جدا از هم دیگر قرار داده می‌شوند. این عمل کمک می‌کند تا در صورت وقوع خطا در یک قطعه، دیگر قطعات دچار آسیب نشوند. برای مصارفی مانند کنترل و توزیع برق در نیروگاه‌ها و پست‌های برق استفاده می‌شوند
4- تابلو برق کشویی
همان‌طور که از نامش پیداست، این تابلو برق ساختاری کشویی دارد. درون آن کشوهای مجزایی وجود دارد که هر کدام شامل مدارهای الکتریکی خاصی می‌شوند.
به دلیل ساختار کشویی و امکان خارج کردن آنها از درون تابلو، دسترسی به تجهیزات و عیب‌یابی در این نوع آسان‌تر است. نمونه آنها را می‌توان در کنترل و توزیع برق در مراکز کنترل ترافیک و فرودگاه‌ها مشاهده کرد.
5- تابلو برق Rack
تابلو برق صنعتی رک از قاب‌های فلزی عمودی تشکیل شده است که تجهیزات الکتریکی به صورت طبقه‌بندی‌شده درون آنها نصب می‌شوند. این ساختار کمک می‌کند تا فضای کمتری اشغال شده و قابلیت انعطاف پذیری بالا را به همراه دارد. برای محیط‌هایی با فضای محدود به‌کارگیری آنها مناسب است و در فضاهایی مانند مراکز داده و شبکه‌های کامپیوتری اغلب از این نوع استفاده می‌کنند.
6- تابلو برق Swing
در دسته‌بندی ساختاری تابلو برق صنعتی و کاربرد آن به نوع Swing می‌رسیم. این نوع تابلو برق داری درهای لولایی است که به سمت بیرون باز می‌شوند. این طراحی دسترسی آسان به تجهیزات را فراهم می‌کند. اغلب از این نوع در کنترل و توزیع برق در تابلوهای آسانسور، تابلو های برق منازل مسکونی و موارد مشابه به آن استفاده می‌کنند.
تابلو برق می تواند در فضای داخلی یا در فضای باز استفاده شود که ساختار هر یک متفاوت است
انواع تابلو برق از نظر ولتاژ
از نظر سطح ولتاژ ورودی می‌توان سه دسته اصلی برای محفظه‌های برق صنعتی در نظر گرفت:
| مشخصه‌ها | ولتاژ پایین (LV) | ولتاژ متوسط (MV) | فشار قوی (HV) |
| ولتاژ کاری | تا ۱۰۰۰ ولت (در ایران تا ۷۵۰ ولت) | بین ۱۰۰۰ تا ۳۶۰۰۰ ولت | بالاتر از ۳۶۰۰۰ ولت |
| کاربرد | ساختمان‌های مسکونی و تجاری، مجتمع‌های اداری، مراکز صنعتی کوچک | شبکه‌های توزیع برق شهری و بین‌شهری، پست‌های برق، صنایع بزرگ | ایستگاه‌های تولید برق، خطوط انتقال برق فشار قوی، صنایع فوق سنگین |
انواع تابلو برق صنعتی برحسب جنس بدنه
جنس بدنه تابلو برق‌های صنعتی یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب نوع مناسب آن با توجه به شرایط محیطی و کاربری مورد نظر است. هر کدام از جنس‌های مختلف مزایا و معایب خاص خود را دارند که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:
تابلو برق صنعتی فولاد ضدزنگ و فولاد کربن
| مزایا | معایب | کاربرد |
| مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی | قیمت بالا | صنایع غذایی و دارویی |
| مناسب برای محیط‌های مرطوب و اسیدی | وزن سنگین | محیط‌های شیمیایی |
| استحکام و دوام بالا | قابلیت شکل‌پذیری کم | پالایشگاه‌ها |
| عمر طولانی | نیروگاه‌ها | |
| ظاهر زیبا | محیط‌های ساحلی |
تابلو برق صنعتی آلومینیومی
| مزایا | معایب | کاربرد |
| وزن سبک | استحکام کمتر نسبت به فولاد | تابلوهای برق فشار ضعیف |
| مقاومت بالا در برابر خوردگی | هدایت الکتریکی بالا (در برخی موارد نیاز به عایق‌بندی) | صنایع هواپیماسازی |
| قابلیت شکل‌پذیری بالا | محیط‌های دریایی | |
| قیمت مناسب |
تابلو برق صنعتی پلی‌کربنات
مزایا:
- عایق الکتریکی
- مقاومت بالا در برابر ضربه و شکستگی
- مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی
- وزن سبک
- شفافیت (در برخی موارد)
معایب تابلو برق صنعتی پلی‌کربنات شامل قیمت بالا، حساسیت به اشعه UV و مقاومت کم در برابر حرارت بالا است. این نوع بدنه در تهیه تابلوهای برق فرمان و کنترل استفاده می‌شود و در محیط‌های مرطوب نیز قابل‌استفاده است.
تابلو برق صنعتی فایبرگلاس
مزایا:
- قیمت مناسب
- عایق الکتریکی
- مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی
- وزن سبک
- مقاومت در برابر حرارت بالا
معایب بدنه فایبرگلاس آن است که استحکام کمتری نسبت به سایر موارد معرفی شده دارد و نسبت به رطوبت نیز حساس‌تر است. اغلب از آن برای تابلوهای برق فشار ضعیف و محیط‌های خاص استفاده می‌کنند. در صورتی که قصد دارید در محیط‌های مرطوب از آن استفاده کنید، باید پوشش محافظ بر روی آن قرار گیرد.
عوامل موثر بر قیمت تابلو برق صنعتی
نوع و جنس بدنه، تجهیزات و قطعات، طراحی، ساخت، شیوه نصب و راه‌اندازی، برند و نام تجاری سازنده تابلو برق، شرایط و ضمانت ارائه شده توسط سازنده و نوسانات بازار همگی از مواردی هستند که بر قیمت تابلو برق‌های صنعتی تاثیر گذار خواهند بود.
جنس بدنه، کاربرد و برند بر قیمت تابلو برق تاثیر گذار هستند
کاربردهای تابلو برق صنعتی
در طول مقاله به کاربردهای هر یک از انواع تابلو برق‌ها اشاره‌ای داشته‌ایم؛ در این بخش به نحوه محافظت این محفظه از اینورتر خواهیم پرداخت. اجزای داخلی تابلو برق شامل فیوز، کلید مینیاتوری، رله حفاظتی، سیستم ارتینگ و خود بدنه از انواع اینورتر تک فاز و اینورتر سه فاز به طور مستقیم و غیرمستقیم محافظت می‌کنند.
فیوز با قرار گرفتن در مدارهای الکتریکی در برابر جریان بیش از حد از وارد شدن آسیب به اینورتر جلوگیری خواهد کرد. کلیدهای مینیاتوری نیز مانند فیوز عمل کرده و در صورتی که جریان بیش از حد باشد، آن را قطع می‌کنند. تفاوت آنها با فیوز آن است که پس از قطع می‌توانند دوباره جریان را وصل کنند، همچنین دارای تنظیماتی هستند که جریان عبوری را کنترل می‌کنند.
در صورت برق گرفتگی، جریان برق از طریق سیم ارت به زمین منتقل می‌شود تا آسیبی به اینورتر یا درایو وارد نشود.
تابلو برق فضایی را برای قرارگیری اینورتر فراهم می‌کند و در صورت وقوع خطا شما می‌توانید دسترسی آسان‌تری به آن داشته باشید. همه چیز راجع به کدهای خطای اینورتر را در مقاله‌ای دیگر توضیح داده‌ایم.
